Urkunde Nr. 1637 aus Band III

Seite im UB:

482-486 ^a)

Heute in:

Hermannstadt, Staatsarchiv [Direcţia Judeţeană Sibiu a Arhivelor Naţionale ale Romȃniei]

Heutige Signatur:

Kirchenarchive A.B. (Colecţia de documente ale parohiilor ev.CA săteşti, Inventar 228), Kirchenarchiv Stolzenburg (Slimnic)

Druckvorlage:

nach Einschaltung (Insert)

Abdruck als:

Volltext

Sprache:

Latein

---

1637

1409 September 10 Wortlaut der Verhandlungen des Hermannstädter Kapitels, betreffend den Zehntstreit zwischen Michael, dem Pfarrer von Stolzenburg, einerseits und Nikolaus, dem Pfarrer von Salzburg, andererseits. -- Der Zehnten wird Michael zugesprochen und das Urteil zur Überprüfung an den päpstlichen Stuhl geleitet.

In nomine domini amen. Anno eiusdem M^o CCCC^o nono, decima die Septembris, in causa mota super decimis inter honorabiles viros et dominos Michaelem plebanum de Stolczenburg parte ex una et Nicolaum plebanum de Salisfodio parte ab altera hoc modo iudicialiter actum dignoscitur. Primo decano Cybiniensi ac iudice⁴⁾ ordinario in capella sancti Jacobi apostoli in cimiterio ecclesiae parochialis virginis gloriosae in Cybinio situata cum suis assessoribus pro tribunali sedente praefatus dominus Michael plebanus de Stolczenburg tamquam actor in causa libellum propositionis obtulit in manus iudicis tali sub tenore. Coram vobis domino decano iudice ordinario et vestris assessoribus ego Michael plebanus de Stolczenburg propono contra dominum Nicolaum de Salisfodio plebanum querulose, quomodo idem dominus Nicolaus certam partem decimarum mearum novalium de certis campis ad iurisdictionem territorii parochiae meae pertinentibus abstulit usurpando sibi minus iuste et⁵⁾ deduxit me graviter praedictis decimis spoliando. In quarum [S. 483] quidem decimarum spoliatione me dupliciter praedictus plebanus gravavit, gravat et gravare amplius praetendit. Primo ex eo, quod transactis temporibus trium annorum immediate praecedentium auctoritate propria fructum et usum praedictarum decimarum novalium sibi usurpando in integrum percepit, quarum decimarum fundi seu campi inter certos campos videlicet Styngenbrvn ex uno latere et Rungenmuld ex latere altero siti dignoscuntur. Et numquam ab aliquo homine praedicti fundi seu campi amplius culti memorantur¹⁾ ipsarum¹⁾ decimarum, quibus me ut praemittitur spoliavit. Quarum decimarum perceptarum fructum et usum debita aestimatione singulis annis, quibus receptae sunt et fuerunt per ipsum dominum Nicolaum, ad viginti maldrata seminis canapi et lini simul se extendentes.¹⁾ Ad quarum quidem decimarum novalium praeceptarum¹⁾ per praefatum dominum Nicolaum ius et possessionem quibus spoliatus sum ut praemissum est me peto humiliter vestra auctoritate ordinaria²⁾ institui et in ipsis contra praedictum dominum Nicolaum defendi et ad praehabitam aestimationem fructuum perceptorum praedictum dominum Nicolaum peto similiter condemnari sibique in praemissis perpetuum silentium imponentes.¹⁾ Secundo propono domine iudex contra praedictum plebanum, quod in praemissis campis ad meae parochiae territorium pertinentibus annis IIIIor praecedentibus immediate me singulis decimis quae colligi poterant propria auctoritate contra deum et iustitiam spoliavit ipsasque decimas in usum et fructum suum redegit prout placuit. In quibus ecclesiam meam et me sicut fecit de cetero spoliare praetendit, quorum fructuum praeceptorum debita aestimatione temporibus suis quibus praeceptae sunt ad quadringenta maldrata fructuum se extendit.³⁾ Quare in his ut in praemissis domine iudex vestrum imploro officium et instanter, instantius, instantissime peto me restitui in possessionem decimarum praedictarum iuriumque suorum et⁴⁾ ipso saepe fato domino Nicolao plebano super praemissis decimis et iuribus suis perpetuum silentium imponentes¹⁾ ipsumque ad solutionem praedictorum fructuum praeceptorum iuxta aestimationem praedictam et ad expensas, fatigas, interesse in ipsa causa facta⁵⁾ sententialiter condemnantes¹⁾ et si opportunum fuerit ecclesiasticam censuram contra ipsum fulminando iuris tamen ordine observato, salvo tamen iure corrigendi, minuendi, addendi, immutandi toties quoties videbitur expedire. Quo libello iuridice recepto ac perlecto iudex memor huius scripti, ut nostrum iudicium de vultu dei prodeat, partibus terminum assignavit praesente tamen reo ad libellum propositionis ad respondendum. In quo quidem termino statuto ambae partes comparebant coram iudice litem contestantes ac iuramentum calumniae in causa praestantes, ipse iudex modum procedendi in causa alium habere non potuit quam illum, videlicet quod certificari voluit de campis, in cuius ecclesiae parochialis territorio seu sub quibus limitibus essent inclusi. Super quo mandavit partibus, ut quilibet in [S. 484] certo termino cum suis parochianis adiunctis eis idoneis viris ex villis circumiacentibus in praedictis campis convenirent, in quo termino ipse iudex adiunctis sibi quibusdam dominis de capitulo videlicet domino Johanne pro tunc plebano in Paruo horreo, magistro Nicolao pro tunc plebano in villa Eponis, domino Andrea plebano in Hanebach, Nicolao plebano in Castenhalcz cum partibus et parochianis dedictarum¹⁾ villarum et circumiacentium scilicet de Magno horreo, de Hanebach in praemissis campis convenirent. Quibus singulis sic insimul congregatis iudex cum omnibus illis tam presbyteris quam laicis ivit de limite ad limitem utrorumque territoriorum, ultimate pervenerunt ad alios¹⁾ campos de quibus supra videlicet Stynkenbrvn et Rungenmuld in quodam monte simul existentibus et quiescentibus, ubi debite et bene videre et respicere poterant campos praedictos scilicet Stynkenbrvn et Rungenmuld. Ipse iudex personaliter ibidem constitutus praesentibus partibus et aliis ibi congregatis parti reae videlicet domino Nicolao plebano de Salisfodio et suis parochianis detulit iuramentum sic, quod iurarent praedictos campos de quibus supra ad ipsorum territorium de iure pertinere. Quod facere recusabant dicentes se nolle praestare super illo iuramentum. Demum requisivit idem iudex a parte alia videlicet actrice scilicet domino Michaele plebano de Stolczenburg et suis parochianis an ipsi iurare vellent praenotatos campos de quibus lis de iure et ab antiquo ad territorium ipsorum pertinere. Qui responderunt quod sic et subito ad praestandum se obtulerunt. Qui quidem actus usque ad diem iuridicam fuerunt observati, qua die iuridica adveniente et comparentibus partibus coram iudice et assessoribus iuxta delationem praehabitam iuramenti plebanus de Stolczenburg una cum suis parochianis ad minus sex fide dignis personis iuramentum praestitit ad sancta dei evangelia, quod praedicti campi de quibus supra de iure communi ad suum territorium pertinerent, alia parte iurare renuente. Ceterum requisivit iudex in eadem causa plebanos de capitulo secum ad videndum campos praedictos in territorio existentes, quid eis ex circumstantiis visis et coniecturis videretur in illa re dubia, ad quorum territorium praedicti deberent pertinere. Qui respondentes dixerunt, quod secundum ipsorum videre vehementer praesumerent, quod ad territorium ipsorum de Stolczenburg potius quam illorum de Salisfodio pertinerent. Quibus habitis et peractis iudex in causa ex officio suo partibus commisit, ut in termino²⁾ iuris eis statuto de circumiacentibus villis idoneos viros, quibus constaret de limitibus ipsorum territoriorum, ad cautius videndum et decernendum sibi assumerent. Ex qua commissione pars actrix mota adduxit ad videndum territoria ambo et de situatione praedictorum camporum, ratione quorum lis vertitur, primo Jacobum in monte sexagenarium et ultra, Anthonium Hencz Stephani Hoincz quinquagenarium, Clos Heydenrich et villicum pro tunc, omnes de Magno horreo hospites, Johannem Effler, Nicolaum Schurwer, Petrum Fulber homines maturae aetatis hospites de Hanebach. Qui omnes coram iudice iuramentum praestiterunt de veritate dicenda, quidquid eis constaret de praedictis campis. Qui omnes praestitis iuramentis deposuerunt [S. 485] asserentes vicissim auditis et examinatis via iuris dixerunt, convenerunt concorditer in hoc, quod aliud non scirent, nisi quod praedicti campi de quibus supra situati essent et inclusi in limitibus et confinibus territorii de Stolczenburg et ad ipsum territorium secundum ipsorum aestimationem de iure deberent pertinere. Haec omnia deposuerunt non ex certa scientia sed ex praesumptione vehementi adiungentes tamen unum testes praedicti ex certa scientia, quod de dictis campis sicut et de alio territorio hospites de Stolczenburg censum annualem regi persolverent iuxta numerum numeralium domorum. Demum in certo termino alio¹⁾ iuris partibus assignato per iudicem pars rea videlicet plebanus de Salisfodio contra IIII^or ipsorum testium praescriptorum de ordinatione excepit subordinationem probandam, ipse plebanus de Salisfodio unum de commensalibus suis presbyterum capellanum suum ad testificandum produxit, qui non fuit admissus per iudicem et per partem aliam in testimonium praemissorum. Quibus omnibus sic actis actor petiit²⁾ procedere in causa, ipse iudex omnibus³⁾ solerter et diligenter consideratis, sicut decet iudicem ruminare cuncta, reperit ex vehementibus praesumptionibus plurimis de quibus in processu supra et maxime ex eo, quod reo delatum fuit iuramentum et iurare renuit et recusavit, postea vero delato iuramento actori, qui iurare non erubuit cum suis parochianis et aliis, prout supra continetur, quod sufficeret ex dispositione iuris ad sententiae prolationem. Quibus luculenter sic consideratis ipse iudex deum et iustitiam prae oculis habendo contra dominum Nicolaum plebanum de Salisfodio tulit sententiam in scriptis iuris ordine observato iuxta formam libelli sibi porrecti campos praedictos Stynkenbrvn et Rungenmuld territorio de Stolczenburg adiudicando. A qua sententia pars rea alia parte praesente ad sedem apostolicam contra sententiam latam appellavit, apostolos sibi dare petivit. Qua appellatione non obstante pars actrix petivit procedere iudicem in causa super negotio principali. Iudex vero appellationem considerans et iudicans omnino esse frivolam maxime ex eo, quod appellans nullam legitimam causam suae appellationis assignavit nec assignare potuit, non distulit procedere in causa partibus iterum terminum certum statuendo. In quo termino partes ambae comparuerunt coram iudice pro tribunali sedente, pars rea petivit actorem propositum spolium in libello ordine iuris legitime testimonio probare. Ad quae iudex respondit, spolium sufficienter fore probatum ex eo, quod in sententia possessio et proprietas praedictorum camporum adiudicatae fuerant per sententiam iudicis territorio de Stolczenburg, quia de iure scripto omnes decimae provenientes infra terminos ac limites alicuius territorii ad ecclesiam matricem pertinere debeant, ad quam ecclesiam ipsum territorium de iure communi pertinere dignoscatur, maxime saltem novalia, ex quo clare patet ecclesiam de Stolczenburg decimis praedictis ab illo vel illis, qui decimas illas deducendo in suos usus diverterunt, dignoscitur fore spoliatam. Quare iudex in causa conclusit spolium decimarum praedictarum [S. 486] sufficienter probatum et de ampliori probatione minime indigere. Insuper actor in causa sollicite apud iudicem instetit, ut ulterius super principali procedere dignaretur. Iudex vero promptuans se ad iustitiae prosecutionem in causa procedere disposuit iuris ordine observato, partibus terminum iuridicum constituit. Quo termino partes ambae comparentes, ipse iudex a parte rea molestiis et perturbationibus, importunis instantiis affectus animo deliberato ambabus partibus praesentibus et consentientibus ipsam causam processibus suis ulterioribus ad sanctam sedem apostolicam remisit finaliter terminandam. Qua facta remissione pars actrix scilicet dominus plebanus de Stolczenburg ex mandato et commissione capituli super negotio principali testes fide dignos produxit, qui ad sancta dei evangelia iuraverunt de veritate dicenda. Qui vicissim et segregatim ut via iuris disponit examinati et interrogati hoc modo asserentes proposuerunt. Primus testis Johannes Crispi nonagenarius deposuit tactis sanctis evangeliis, quod tempore Balbruni felicis recordationis pro tunc plebani in dicta Stolczenburg casualiter incendium fuerat ortum in ipsa Stolczenburg puta tempore messis in vigilia assumptionis beatae virginis gloriosae hora meridiei vel citra, per quod incendium multi hospites eiusdem villae in domibus, rebus et aliis aedificiis fuerunt damnificati, in quorum damnificatorum sublevamen praefatus dominus Balbrunus omnes decimas praedictorum camporum videlicet Stynkenbrvn et Rungenmuld tribuit et donavit et in ipsorum usus deducere permisit. Secundus testis adductus similiter tactis sanctis evangeliis videlicet Johannes Busnarth pariformiter nonagenarius et amplius in aetate consimiliter et per omnia in nullo devians aut discordans deposuit praedictis concordando. Demum primus testis inter cetera testificando haec adiunxit, quomodo temporibus suis, cum secundum consuetudinem communem emptoribus decimarum ipsae decimae dividi partibus et distingui deberent, ipse Johannes Crispi licet pro tunc iuvenis cum genitori suo ad dividendum decimas partibus affuit videns et agnoscens decimas praedictorum camporum de quibus lis indivisi una cum aliis decimis una divisione, una partitione partibus deputabantur, haec omnia non ex aliqua praesumptione sed ex certa cuiuslibet praedictorum scientia.


a) Die Fußnoten wurden in diesem Band des UB jeweils seitenweise gezählt. Auf die vorliegende Urkunde entfallen: 4-5 auf S. 482 (1-3 zu voranstehender Urkunde), 1-5 auf S. 483, 1-2 auf S. 484, 1-3 auf S. 485.^{^}
[S. 482]
4) Vorlage: iudici.^{^}
5) Über der Zeile vom Schreiber der Vorlage nachgetragen.^{^}
[S. 483]
1) So Vorlage. [7x]^{^}
2) Vorlage: ord [Abkürzungssstrich über d].^{^}
3) So Vorlage. -- Scilicet: quantitas.^{^}
4) Hierauf: in.^{^}
5) Vorlage: factarum.^{^}
[S. 484]
1) So Vorlage. [2x]^{^}
2) Vorlage: tio [Abkürzungssstrich über io].^{^}
[S. 485]
1) Vorlage: alios.^{^}
2) Vorlage: peciis.^{^}
3) Vorlage: omnia.^{^}