Urkunde Nr. 862 aus Band II

Seite im UB:

256-259 ^a)

Heute in:

Budapest, Ungarisches Landesarchiv [Magyar Országos Levéltár]

Heutige Signatur:

DL (Diplomatikai Léveltár) Nr. 31104.

Druckvorlage:

nach Original

Abdruck als:

Volltext

Sprache:

Latein

---

862

1366 Juni 28 König Ludwig I. trifft Bestimmungen über den Rechtsgang bei Streitsachen und über einige andere den siebenbürgischen Adel berührende Angelegenheiten und bestätigt gleichzeitig diesen Adel im Genuss aller seiner Gerechtsame.

Lodouicus dei gratia Hungariae, Dalmaciae, Croaciae, Ramae, Seruiae, Bulgariae, Galliciae, Lodomeriae Comaniaeque rex, princeps Sallernitanus et honoris montis sancti Angeli dominus, omnibus Christi fidelibus tam praesentibus quam futuris praesentium notitiam habituris salutem in omnium salvatore. Regalis benignitatis provida deliberatio et circumspecta benignitas remediis invigilat subiectorum, quia dum pro studio subiectorum nostrorum onera alleviamus, dum scandala removemus nos in ipsorum statu pacifico et tranquillo quiescimus in pace. Proinde ad universorum notitiam harum serie volumus pervenire, quod quia fideles nostri universi nobiles terrae nostrae Transiluanae propter praesumptuosam astutiam diversorum malefactorum specialiter Olachorum in ipsa terra nostra existentium eorundemque statum simul et usum inordinatum incommoda patiebantur quotidiana et infinita, igitur eisdem fidelibus nobilibus nostris et nostrae terrae Transiluanae ad exterminandum seu delendum de ipsa terra malefactores quarumlibet nationum signanter Olachorum talem de plenitudine regiae nostrae potestatis et gratia speciali concessimus libertatem, quod quicumque homo in furto vel latrocinio aut alio criminali facto fuerit notorie inculpatus, quamvis non sit manifeste pro tunc, cum inculpatur, apprehensus si erit nobilis cum approbatione quinquaginta nobilium, si vero fuerit ignobilis cum attestatione quinquaginta hominum ignobilium iuridice interimi possit per partem adversam. Is autem, qui in aliquo praemissorum maleficiorum [S. 257] publice fuerit apprehensus, necari per suum adversarium possit iuridice sub attestatione septem sibi personarum coaequalium. Et si Olachus communis fuerit inculpatus vel manifeste apprehensus, possit fieri contra ipsum probatio per quoslibet homines communes et e converso Olachus communis in casu consimili contra hominem communem alterius nationis per communes Olachos vel alios homines communes suam legitime probare possit actionem, si vero communis Olachus aliquem nobilem hominem in publico maleficio inculpans non posset totaliter per nobiles suam probare actionem, tunc probationem ipsam faciat prout potest videlicet vel per nobiles vel per kenezos aut per communes homines seu Olachos usque ad plenarium numerum quinquaginta nobilium personarum, ubi unusquique kenezus per nostras literas regales in suo keneziatu roboratus pro uno vero nobili acceptetur communis autem kenezus pro villico fidei unius fertonis computetur et communes homines seu Olachi recipiantur pro hominibus fidei medii fertonis in approbatione praenotata et eodem modo Olachus communis suam actionem probare possit contra nobilem, quem publice apprehenderet in aliquo huiusmodi maleficiorum. Deinde volumus, quod nobiles dictae terrae et eorum iobagiones in civitatibus vel villis liberis non detineantur pro furto vel latrocinio aut alio criminali facto, si non fuerint in aliquo ipsorum factorum ibidem manifeste apprehensi, nec in ipsis civitatibus vel villis aliquis nobilis de provincia proscribatur. Praeterea volumus, quod patiens violentiam seu potentiam se non vindicet per consimilis violentiae vel potentiae perpetrationem sed contra suum in hac parte adversarium legitime procedat, alioquin poenam dupli huiusmodi perpetrationis contra partem adversam incurrat et adversus vaivodam nostrum Transiluanum in facto potentiae succumbat. Praeterea statuimus, quod nullus iobagionum nostrorum aut nobilium vel aliorum quorumcumque in ipsa terra nostra iobagiones habentium alibi in rebus vel persona arestetur vel impignoretur aut iudicetur, nisi per suum dominum vel officialem. Qui quidem domini vel officiales, si querelantibus satisfacere non curaverint, possint et debeant coram vaivoda vel vices eius gerentibus iuridice conveniri per querelantes, facientes autem contra praemissa poenam actus potentiae incurrant. Castellani etiam et officiales tam nostri regales et vaivodales quam aliorum quorumlibet hominum possessiones in dicta terra nostra habentium de damnis vel super excessibus, quos in quascumque personas committerent, possint in eorum officiolatibus ad praesentiam vaivodae vel vicevaivodae legitime citari, rationem sufficientem de commissis reddituri. Ceterum volumus et comittimus, quod quilibet homines communes seu Olachi, qui fuerint in congregationibus vel iudicatibus vaivodae [aut vicevaivodae] vel eius comitum habentium tamen ad hoc facultatem iuridice extradati et proscripti, dum et ubi per quoscumque homines apprehendi poterunt, si nostram regiam gratiam non habebunt, secure capiantur et secundum sua demerita puniantur absque o[mni requisitione] et nota gravaminis aliqualis. Nobiles autem, qui non alias nisi in specialibus vaivodae Transiluani congregationibus seu iudicatibus proscribi possint, cum fuerint per aliquos apprehensi et detenti, regiamque super indulsione suorum excess[uum gratiam non] habuerint, eidem vaivodae assignentur puniendi. Infideles [S. 258] vero regiae nostrae maiestatis et proscriptos quicumque capere possent et non caperent et captos regiis manibus non assignarent puniendos vel eorum partem foverent, ipsi tales cuiuscumque etiam existant status aut conditionis homines eandem incurrant notam infidelitatis et proscriptionis eo facto. Item si aliqua causa contra hominem literas regias super donatione possessionaria aut alia gratia habentem coram vaivoda vel vicevaivoda suscitaretur, si ille, qui causam suscitat, non habuerit in ipsa causa aliquas ex adverso literas rationabiles volueritque suam humano solum testimonio probare actionem, causam huiusmodi committimus in curiam nostram transferendam et ibidem iudicandam, aliae vero dictorum nobilium causae per vaivodam aut vicevaivodam in eadem terra nostra Transiluana iudicentur, prout hactenus fuit consuetum, nec possint praelati vel barones nostri possessiones in ipsa terra habentes causas suas communes in curiam nostram transferre de praesentia vaivodae vel vicevaivodae Transiluani. Ceterum quia dictos nobiles et eorum possessiones a solutione^b) lucri camerae, victualium administratione et exercituatione invitus facienda gratiose duximus eximendos, igitur volumus, ut iidem nobiles teneantur et debeant nobis vel in nostra persona vaivodae nostro Transiluano aut eius vicevaivodae auxiliari ad conterendum seu destruendum nostros et sanctae coronae nostrae illarum partium infideles contumaces et rebelles. Insuper statuimus ordinando, quod homo capituli vel alicuius conventus, cum per aliquem causantem fuerit ad provinciam eductus, si proprium habebit equum tunc unum fertonem si vero equum eiusdem causantis equitabit tunc medium fertonem denariorum pro tempore currentium et non plus singulis diebus recipere possit pro labore suo, causans tamen ipse teneatur homini eidem quotidie dare commedere et bibere sufficienter, sed homo ipse sollicitus et diligens esse studeat in causantis negotii prosecutione. Literae autem capituli et conventus eorundem et etiam aliarum ecclesiasticarum personarum communes si fuerint clausae decem denariorum, patentes vero si fuerint viginti denariorum pro tempore currentium solutionem non excedant, in emanatione si quidem maiorum literarum antiqua institutio per omnia debet observari. Finaliter autem et ultimatim per omnia volumus, quod dicti nobiles terrae nostrae Transiluanae eisdem consuetudinibus et libertatibus per nos datis fruantur et gaudeant, quibus hactenus pacifice usi fuerunt de gratiosa admissione regiae nostrae maiestatis. Ut igitur praemissa libertas a nobis concessa sit perpetuo valitura nec possit ab aliquo in posterum retractari, praesentes concessimus literas nostras privilegiales duplicis sigilli nostri munimine roboratas. Datum per manus venerabilis in Christo patris domini Nicolai ecclesiae Strigoniensis archiepiscopi locique eiusdem comitis perpetui, aulae nostrae summi cancellarii fidelis nostri et dilecti, anno ab incarnatione domini millesimo trecentesimo LX^{mo c)} sexto, quarto Kalendas Julii, regni autem nostri anno vigesimo quinto. Venerabilibus in Christo patribus dominis Thoma Colocensi, Nicolao Jadrensi¹⁾ Hugolino Spalatensi archiepiscopis, necnon Colomanno Jauriensi, Wilhelmo Quinqueecclesiensi comite capellae nostrae et secretario cancellario nostro, Stephano Zagrabiensi tenente vicariatum [S. 259] totius banatus regni nostri Sclauoniae, Demetrio Waradiensi,¹⁾ Michaele Agriensi,²⁾ Dominico Transiluanensi, Dominico Chanadiensi, Ladizlao Wesprimiensi, Demetrio Syrimiensi,³⁾ Petro Boznensi, Johanne Wachiensi, Stephano Nitriensi, Nicolao Tininiensi, sede⁴⁾ Corbauiensi vacante, Nicolao Traguriensi, Johanne Sibinicensi, Demetrio Nonensi, Michaele Scardonensi, Stephano Farensi et Michaele Corzulensi ecclesiarum episcopis ecclesias dei feliciter gubernantibus. Item magnificis viris Nicolao Kont regni nostri palatino et iudice Comanorum, Stephano Bubek iudice curiae nostrae, Dyonisio vaivoda Transiluano et capitaneo civitatis et districtus Bidiniensis regni nostri Bulgariae, Nicolao de Zeech totius Dalmaciae et Croaciae et Nicolao de Gara Machouiensi banis necnon Johanne nostrorum et Georgio Bubek reginalium tavarnicorum,⁵⁾ Emerico ipsius Dyonisii vaivodae fratre agasonum, Petro dicto Zudar pincernarum, [Paulo de] Liczkow dapiferorum et [Johanne] filio Thomae de Gwnew, ianitorum nostrorum magistris ac Ladizlao filio Zobonia comite Posoniensi aliisque quampluribus comitatus regni nostri tenentibus et honores.


a) Die Fußnoten wurden in diesem Band des UB jeweils seitenweise gezählt. Auf die vorliegende Urkunde entfallen: 1 auf S. 258, 1-5 auf S. 259 (6-8 zu nachfolgender Urkunde).^{^}
b) Nachtrag UB II 756 statt: salutione.^{^}
c) Die hochgestellten Buchstaben nach den Zahlzeichen sind in diesem Band des gedruckten Urkundenbuches differenziert gesetzt, hier nach dem Zahlzeichen nichthoch mit Abkürzungsstrich.^{^}
[S. 258]
1) Vorlage: Jadrensis.^{^}
[S. 259]
1) Vorlage: Waradiensis.^{^}
2) Vorlage: Agriensis.^{^}
3) Vorlage: Syrimiensis.^{^}
4) Vorlage: sedece [über und unter ce je zwei Punkte].^{^}
5) Vorlage: tauanicorum.^{^}