Urkunde Nr. 5196 A * aus Band VIII

Heute in:

Klausenburg, Staatsarchiv [Direcţia Judeţeană Cluj a Arhivele Naţionale ale Romȃniei]

Heutige Signatur:

Stadt Klausenburg [Primăria Oraşului Cluj] (Inventar 1ff.) Nr. 475 (Fasc. V, 10)

Druckvorlage:

nach anderem Urkundenbuch mit Quellennachweis

Abdruck als:

Volltext

Sprache:

Latein

---

5196 A *

Hermannstadt 1491 Dezember 14 Die in Hermannstadt tagende Versammlung der sächsischen Stühle verhandelt unter Leitung des Hermannstädter Bürgermeisters Georg Hecht und des Schässburger Bürgermeisters Michael Polnar in zweiter Instanz den Rechtsstreit des Klausenburger Richters Ambrosius Szabo.

Nos Georgius Hecht Cibiniensis et Michael Polnar Segeswariensis magistri civium, item Valentinus Pictor magister, Matheus Greb, Petrus Krich, Michael Greb de Margandal et Stephanus Cronner iudices regii sedium Saxonicalium Segeswariensis, Rwsmarck, Mullenbach, Schenck et Szaszwaras necnon Jacobus Rappolt iudex terrestris sedis Mullenbach, Adam Greb in iudicatu regio vicem gerens sedis Kwhalom, Benedictus Greb de Senth Agatha et alter Benedictus Ber iudex terrestris sedis Lwskirch et cetera in personis omnium et singulorum aliorum tam iudicum quam etiam villicorum ac aliorum iuratorum seniorum septem sedium Saxonicalium partium Transsilvanarum memoriae commendamus tenore praesentium significantes quibus expedit uniuersis praesentibus et futuris, quod cum nos more solito et hactenus laudabiliter observato loco et tempore subscriptis in nostra generali iudiciaria sessione uniuersaliter congregati fuissemus comparuerunt coram nobis prudentes et circumspecti viri Nicolaus Petri iudex, Benedictus Theremi, Miehael Porkwlab senior, Laurencius Doleator et Johannes Eppel iurati cives civitatis Colosewarienses, item Petrus Roth, Petrus Theremi, Michael Reyner, Johannes Barthafy, Martinus Kwferbarth et Stephanus Gegendorffer, de numero illorum centum virorum civitatis eiusdem ut actorum ab una et circumspectus Ambrosius Zabo alias similiter iudex illius civitatis tamquam in causam attractus partibus ab altera et adversum, quem obtulerunt nobis quasdam literas patentes et sententionales certos articulos notabiles et enormes contra honestatem dictorum civium scilicet totius civitatis praedictae Coloszwariensis laborantem ipsum Ambrosium Zabo tangentem, quarum literarum tenor de verbo ad verbum est talis, quoniam a vetusto tempore iuxta laudabilem consuetudinem intuentemque [!] morem honestissimum inclite civitatis nostre Colosswar extitit obseruatum ut quolibet anno debiti officii ea ipsa civitas, per electionem centum electorum hominum novo iudice et rectore consolatuque [!] fruatur primo namque et praecipue pro exhibendis fidelibus servitiis sacre corone et serenissimi ac potentissimi regis Hungariae et cetera nostre naturalis domini et tandem etiam pro rebus publicis nostris gubernandis et augmentandis in super et illos dominos nostros omni obsequio honoris colere debitamque reverentiam eisdem praestare mereatur, hinc est ut in anno domini millesimo quadringentesimo nonagesimo prope festum nativitatis domini ipsi centum electi homines pariter congregati intelligentes, quod Ambrosius Zabo pro tempore isto iudex unum vas vini decimale et extraneum de Feyerd ad civitatem nostram importasset elegerunt enim quatuor e medio ipsorum, videlicet Petrum Rad, Petrum Theremi, Martinum Kufferbart et Michaelem Porkolab iuniorem ad interrogantes dominos iuratos cives in eodem anno constitutos, si esset cum consensu eorum, ut idem Ambrosius Zabo vinum extraneum et decimale de Feyerd importare debuit an non. Tunc idem Ambrosius Sabo exurgens de medio civium dixit: Ego misi importare sine scitu omnium civium neminemque interrogavi, et ego feci demum ergo tempore, quo ipsi centum electi homines prudentem et circumspectum Nicolaum Petri Mathiae in iudicem civitatis nostre elegissent, utpote in festo sancti Johannis ewangeliste proxime post festum nativitatis domini illius anni subscriptique domini videlicet Johannes Sigin, Ambrosius Literatus, Michael Scliorel, Johannes Marci, Johannes Eppel, Benedictus Theremi, Michael Han, Michael Porkolab, Conradus Rys, Georgius Thamas, Laurencius Doleator, Thomas Peterdi in iuratos cives ipsos similiter elegissent. Tunc ipsi centum electi homines in persona totius civitatis et nomine eiusdem elegerunt, signanter duos e medio eorum videlicet Petrum Theremi, Martinum Kufferbarth simul et semel omnes exurgentes commiserunt et mandaverunt ipsi Nicolao Petri Mathiae iudici et iuratis civibus, ut de notabilibus ipsius Ambrosii Zabo excessibus meram iuxta formam iuris iustitiam sententiamque rectam in ipsum inferre deberent et teneantur, et secus nullo modo facere praesumant, quocirca nos dicti iurati cives damus pro perpetua memoria universis et singulis praesentium notitiam habituris, quod iustitiae et communis boni reipubliceque necnon libertatum nostrarum antiquarum civitatisque nostrae fructum et augmentum considerantes penitus per dictum Ambrosium Zabo in dies magis ac magis in irritum et in interitum devenire nolente itaque iniustitiae et usurpationis communis boni vim et processum sew vigorem tara# turpiter longius habere, quare nos iurati consules per commissionem centum electorum et deputatorum hominum et totius civitatis nostre causas et excessus Ambrosii Zabo circumspecto et provido Nicolao Petri Mathiae iudici nostro decrevimus et censuimus consciendos, discuciendos, iudicandos, sententiandos determinandoque committendos, proinde ergo ipse Ambrosius Zabo per familiares nostrae civitatis in persona centum electorum hominum personali praesentia more et ordine iuris est citatus in sedem nostram iudiciariam adstandum pro iudicio et ad respondendum ad propositiones et ad obiecta imo deinde publice ter# proclamatus, ut iudicio compareat.
Nec ipse nec suus procurator comparuit et Abraham pro tunc iuratus procurator nunc in persona civitatis et centum electorum hominum in sede nostra iudiciaria contra et adversus dictum Ambrosium Sabo proposuit, hoc modo primo, quod tempore, quo Stephanus Zewld camerarius Rivuli Dominarum in civitate nostra constitutus erat, tunc iurati cives in persona centum hominum et civitatis commiserunt provido Michaeli Regeni et Johanni Barthafy iuratis civibus, ut unum bonum vas vini in civitate emerent et illud nomine civitatis camerario ante dicto donarent et sic illis duobus civibus hoc vas vini a quodam Andrea Gerischer concive nostro pro IIII florenis ementibus, ut iam illud camerario dono darent percepta Ambrosio Zabo emptioni vasis vini noluit ipsis civibus consentire et dixit, illis egomet dabo unum vas vini. Et sic ipsi cives aestimabant ipsum daturum unum vas vini de cellario suo. Sed clam ipse Ambrosius Zabo mittens famulos suos ad villam Feyerd et unde [!] in curru suo noctis in silentio unum vas vini decimale ad allodium suum primo, quod in suburbio situatum est, adducere fecit et ibidem sui famuli cum feno tegerunt. Hoc mane autem dicti famuli sui statuerunt currum cum vase vini ante domum suam vocans ex post duos iuratos cives videlicet Michaelem Porkolab seniorem et Michaelem Regin [!] committentes illis, ut hoc vas vini stans ante domum suam in curru tit# camerario antedicto nomine centum hominum et totius civitatis dono darent. Sed percipientibus illis civibus, quod esset vinum extraneum adductum de Feyerd et decimale noluerunt, illud nomine civitatis praesentare et dixerunt ad ipsum Ambrosium Zabo, quo ausu temerario praesumsisti vinum extraneum et decimale ad civitatem importare, cum tibi bene constat, quod facis contra iura et libertates nostrae civitatis et contra consulatum tunc idem Ambrosius Zabo ipsis duobus civibus ambitiose et indecenter respondendo dixit: Quid curo aliquos antiquos canes ego misi importare, si alicui antiquo cani displicet, faciet contra haec et alia mea vina decimalia de Feyerd adducere volo et importare.
Secundo idem procurator proposuit contra et adversus dictum Ambrosium Zabo, quod quidam incola nostre civitatis tempore surrogati iudicis videlicet Johannis Marci in crimine notabili repertus erat et tandem ex gratia punitus erat in decem florenis et hos decem florenos ipse iudex surrogatus et iurati cives una cum centum hominibus pro quadam structura unius turris in civitate nostra iuserant exponendos. Sed adveniens Ambrosius Zabo de Bwda vocans hominem, qui deliquerat pactumque cum illo faciens, sex florenos illi remittens, residuos quatuor sibi sine scitu iuratorum consulum furtive restituit.
Tertio iterum procurator ante dictus proposuit contra et adversus eundem Ambrosium Sabo, quod recepit ab ipsis Teliparis septem florenos et vel XL denarios,# quos Vincentius castellanus castri Hwniad pro certa summa telorum laborandorum dederat B#t dixit ad illos ego mittam pro structura ecclesiae sancti Michaelis archangeli Sales excutere quod et fecit, sed per se et ad nutum suum illos sales furtive retinuit et observavit, neque vitrico ecclesiae Sales sew pecunias dedit.
Quarto iterum procurator proposuit contra dictum Zabo Ambrosium, quod recepit a quodam Philippo Czycker tres florenos et LXVII denarios ad emendam avenam ad consulatum, nec auenam nec pecunias ad domum consulatus praesentavit.
Quinto iterum idem procurator proposuit contra dictum Ambrosium Zabo, quod iudex de Feyerd videlicet Vince Benedic cum iurato cive suo Nadg Gergel post praesentationem census, quem ipse ad consulatum nostrum praesentasset, semel in domo dicti Ambrosii Zabo eidem praesentasset tres florenos. Deinde Nadg Janus similiter civis de Feyerd post praesentationem census ad nostrum consulatum, eidem in domo sua praesentavit quatuor florenos postea Seremi Thomas similiter et iuratus de Feyerd, post praesentationem census ad consulatum in domo ipsius Zabo Ambrosii praesentavit tres florenos et in toto faciunt decem et illos decem sibi furtive rcservavit et non dedit ad rationem civitatis nostrae.
Sexto et procurator idem proposuit contra et adversus Ambrosium Zabo, quod illos florenos quos Janusch Kenes de Felleck ad domum suam VI florenos in principio praesentavit et altera vice in domo Michaelis Porkolab iunioris iterum VII florenos praesentavit et in domo Ambrosii Sabo iterum medium florenum, de istis quintum dimidium furtive observavit et retinuit et non dedit ad rationem civitatis.
Haec igitur omnia et singula, que noster iuratus procurator pro tunc nomine et in persona centum hominum et totius civitatis contra et adversus dictum Ambrosium Zabo proposuit cum iuratis civibus et fide dignis hominibus assumpsit probare et testifícare iudex vero cum suo assessore causas et proposition.es bene et sane per omnia aduertens et ob maioris iusticiae veritatem requirens causam hanc de novo usque ad tres dies seu sedes iudiciarias prorogavit expectans ipsum Ambrosium Zabo aut suum procuratorem ad respondendum ad propositiones et ad obiecta, nec ipse nec eius procurator comparuit statuitque iudex terminum probationis et testificationis termino, quo adveniente circumspectus et providus vir Michael de Regen super iuramento praestito fassus est hoc modo, quod emerunt unum bonum vas vini pro IIII florenis a quodam Andrea Gerischer conciue nostro ut hoc camerario Riuuli dominarum dona [!] darent et idem Andreas Gerischer iuramento deposito similiter fassus est quod ab eo emtum erat hoc vas vini pro IIII florenis et iam de cellario suo extrahi debebat sed percipiente Ambrosio Zabo vas vini noluit consentire et dixit: Egomet dabo unum vas vini et nos estimabimus [!] se daturum unum vas vini bonum de cellario suo. Secundo hii subscripti testes et cives depositis etiam eorum iuramentis videlizet Kws Albirth, Koback Sebestien, Torda Myhal, Koback ystwan fassi sunt quod famuli Ambrosii Zabo cum curru suo tempore prandii venissent ad Feyerd, ad importandum unum vas vini decimale ad civitatem et ibidem ipsis famulis disponentibus et pausantibus vsque ad occasum solis tunc ipsi cives de Feyerd dixissent, quo iam ibitis tarde est nox apprehendet vos usque ad bottelke peruenietis et dixernnt famuli Ambrosy Zabo ad eos non est cura nisi attingamus allodium domini nostri semper ad civitatem nos intromittunt nocte vero veniente cum vase vini, pari in allodio pausantes et summo mane importantes hoc vas vini statuerunt cum curru ante domum Ambrosii Zabo tertio Georgius Sabo senior, Philippus Czycker, Georgius Furst deposito iuramento fassi sunt, quod viderunt hoc vinum Ambrosii Zabo extraneum tecfrum cum feno et circumvolutum in curru suo in civitatem importare quarto iurati cives Michael porkolab et alter Michael de Regen super iuramento praestito fassi sunt vocati per Ambrosium Zabo ut hoc vas vini decimale extraneum adductum de Feyerd Stephano Zewld camerario nomine civitatis donare deberent sed percipientes quod erat vinum extraneum decimale nolebant praesentare et dicebamus ad Ambrosium Zabo, quo ausu temerario praesumssisti vinum extraneum de Feyerd ad civitatem portare tu scis quod facis contra iura et libertates et consulatum civitatis nostre tunc ipse Ambrosius Zabo ambitiose et indecenter nobis respondens dixit, quid curo aliquos antiquos canes si alicui antiquo cani displicet faciet contra hec wlgo ego mit gondolock ez agebeckwel, ha vallamel ageb banya tegen rolla. Ego misi importare et alia mea vina decimalia mittam de Feyerd importare iteruni Michael de Regen et omnes alii cives fassi sunt quod quidani incola civitatis nostre deliquerat, et debebat omnibus bonis suis priuari sed ex gracia sibi facta punitus in decem florenis et hos decem florenos iudex surrogatus et iurati cives pro structura cuiusdam turris civitatis commiserat exponendos similiter et centum homines sed adueniente Ambrosio Zabo de Buda, cum homine qui deliquerat pactum clam faciens, illi sex florenos reliquens residuos quatuor sibi furtiue sine scitu dominorum civium retinuit quinto Nylas pal, Nylasch Georg, Nylasch Laslo iuramento deposito fassi sunt, quod ipse Ambrosius Zabo postulasset ab eis pecuniam quain Vincencius castellanus castri Hwnyad pro laborandis telis ipsis magistris dedisset et dixit ad illos, ego mittam Sales excutere pro structura ecclesiae sancti Michaelis, si autem non dabitis mittam vos in carcerari nosque timentes penas nobis comminatas dedimus ei septem florenos et XL dr iterum Petrus Rod similiter iuramento deposito fassus est, quod nec Sales nec pecunias sibi uel ecclesiae dtdit, et nescit quo fecit, nil sibi de hiis constat sexto Johannes Barthafy et Michael de Regen iurati cives fassi sunt, quod illam avenam quam de pecuniis Philippi Czycker dixit se emisse quod nec peeunias nec auenam ad consulatum praesentavit septimo iudex de Feyerd Vince Benedic et Nadg Gergel iuratus civis fassi sunt super iuramento praestito, quod semel in domo Ambrosii Zabo post praesentationem census ad consulatum praesentassent sibi tres florenos iten# Nadg Januscli civis de Feyerd post praesentationem census portavit in domo sua quatuor ílorenos et dixit domine iudex ecce portaui de censu quatuor ílorenos time dixit ilii Ambrosius Zabo, sedeas in pace donec isti cives de domo mea exibunt, tunc praesenta vxori mee quod et fecit, item Seremi Thomas iuratus de Feyerd similiter post praesentationem census ad consulatum praesentavit in domo Ambrosii Zabo tres florenos, item de Felleck Janusch Kenes iuramento deposito fassus est quod post praesentationem census ad consulatum semel in domo sua dedit ei septem ílorenos secunda vice in domo Michaelis Porkolab iunioris iterum dedit Vii florenos, et iterum in domo Ambrosy dedit medium florenum et procurator noster pro tunc Abraham Literatus dixit iudici cum suo assessore in persona centum hominum et totius civitatis, ea que assumsi testificare et probarc iam probaui ergo in persona centum hominum et totius civitatis peto meram iusticiam et sentenciam et iuris complementum impertiri dignemini audiente et intelligente iudice cum suo assessore propositiones et allegationes contra et aduersus Ambrosium Zabo nec non probationes et testificationes iuratorum civium de Coloswar de Feyerd et Felleck etiam quod per se bene scivit ut quicunque contra libertates et iura civitatis nostre taliter excedit ut vinum extraneum quodcunque uel decimale importat civitatem, eo facto convictus est capitali sentencia et nominando cives antiquos canes, et quod peeunias ciuitatis et ecclesiae sancti Michaelis archangeli de Feyerd, et Felleck sibi Motive# usurpavit et retinuit et quod per familiarem civitatis nostre personali presencia est citatus et tandem ter more et ordine iuris proclamatus ad H#tandum pro iudicio et ad respondendum ad propositiones et ad obiecta et etiam ad tres dies iuridicas terminus eidem causa maioris equitatis est prorogatus ut si ipse aut suus procurator comparere vellet ubi nec ipse nec eius procurator comparuit ipse iudex pro tali excessu notabili superius expresso cum suo assessore, iuxta comniissionem omnium iuratorum consulum et centum hominum nomine totius civitatis sentenciam consciendo diffinivit hoc modo quod ipse Ambrosius Zabo debet decollari capite et bona sua in vsum et reformationem civitatis nostre exponi debeant et teneantur in qua sentencia ipse abraliam literatus pro tunc procurator noster in persone centum hominum et totius civitatis extitit contentus et de super arram deposuit more solito nostre civitatis iudex vero manifeste in sede iudiciaria dixit si aliquis hanc causam loco Ambrosii Zabo pro vltronea inquisitione vei appellatione prouocare intenderet liberam habeat facultatem igitur hanc causam nullus provocavit nec vlterius appellauit. In cuius rei memoriam perpetuamque firmitatem et roborationem nos ante dicti iurati cives in persona centum hominum et totius civitatis nostre praesencium per vigorem publice fatemur ad fidem nostram, quod ipsi prouido et circumspecto Nicolao Petri Mathiae iudici nostro hano causam iudicandam et sentenciandam commisimus et mandauimus praeseutes autem literas nostras eidem ad cautelam maiori sigillo civitatis nostre sub appenso munitas duximus roborandas concedendas date in praefata civitate Coloswariensi in pro festo beati Gregorii papae anno domini millesimo quadringentesimo nonagesimo primo, quibus quidem literis sententionalibus auditis ac etiam singulis in eisdem constitutis per nos diligentissime pensatis et intellectis eas ipsi Ambrosio Zabo ad ipsius optata legi fecimus, qui cum easdem de uerbo ad uerbura in duplici lingwa Hungarica videlicet et Saxonica interpretari audiuisset supplicavit nobis ut terminum super dictis anticulis respondendi ipsi Ambrosio assignare deberemus, nos itaque iustis ipsius inclinati rogatibus impensis etiam non pronis dominorum Coloswariensium partem cupientes terminum trium dierum cum voluntate ipsius Ambrosii eidem deputauimus in quo termino ipse Ambrosius personaliter statuere se coram nobis assumpsit medio autem tempore considerans se illorum articulorum esse participem a facie iudicii nostri clandestine aufugit adueniente tamen tertio die quidam Ladislaus Zeckel de Alba Jwla tamquam procurator per dictum Ambrosium missus, paratum se obtulit super praedictis articulis in persona Ambrosii responsurum nos tamen isto respectu, quod in iacturam priuilegiorum nostrorum et signanter consuetudinis nostre uetuste et iurium nostrorum tendere, uidebatur ipsum Ladislaum non admisimus sed ut parti Ambrosii derogari in aliquo non videreretur super addita per nos iusticiae adhuc spacium aliarum trium dierum pro maiori cautela assignauimus commisimus que ipsi Ladislao procuratori suo ut eundem Ambrosium tempore medio auisatum habere debeat et sibi significare ut omnibus modis ipso die in propria eius persona prout assumpserat hic coram nobis sub amissione cause comparere non postponat complectis [!] itaque etiam illis tribus diebus Ambrosius Zabo non comparuit parti vero eius aduerse instantissime iusticiam a nobis id requirenti et postulanti quibus sub nostro iuramento et ex officiis nostris huiusmodi iusticiam nequaquam abdicere et negare voluimus secundum consuetudinem huius regni dictum Ambrosium publice ante consistorium nostrum in civitate Cibiniensi situm, in quo pro reddenda unicuique iusticia iudicialiter conuenire consueti sumus, ter proclamari et ad iuclicitim conuocari fecimus, qui dum non comparuisset neque uenisset eundem tamquam notorium contumacem denunciauimus, et ipsum illorum articulorum noxium considerantes, a sua causa cecidisse omnino pronunciauimus, deum itaque et eius sanctam iusticiam prae oculis habentes sentenciam prudentum et circumspectorum virorum iudicum et iuratorum civium civitatis Colosivariensis pretacte tamquam iuste et legaliter latam pronunciavimus et declarauimus ymo pronunciamus et declaramus liac nostra finali et diffinitiua sentencia mediante itaque tamen quum nos certas literas serenissimi domini nostri regis Wladislai, domini nostri naturalissimi mediantibus quibus ex sua regia clemencia ipsi Ambrosio Zabo ex parte cuiusdam vasis vini praeter consuetudinem civitatis Coloswariensis per eundem Ambrosium ad ipsam ciiűtatem introducti graciam fecit, tamquam domini nostri gratiosissimi illesas semper habere et easdem per omnia, debita reuerencia in suo vigore sine aliqua contradictione manutenere et firmiter observare volumus, illis omnibus itaque post habitis statuerunt se ibidem circumspecti viri Benedictus Theremi Michael Porkolab senior Johannes Éppel et Laurentius Doleator iurati cives necnon Johannes Rarthafy, Jacob Kowatsch ac Steffanus Gegendorffer de numero centum electorum civitatis praetacte Coloswariensis, qui secundum legem et consuetudinem huius regni super praedictis ipsorum articulís ac aliis eorum allegationibus et signanter super isto criminali articulo furti fixle# pariter et conscientia eorum deo debitis mediantibus coram nobis iuramenta septem in caput Ambrosii Zabo a parte praestiterunt itaque idem Ambrosius in supradictis articulis et excessibus et signanter in ipso furtu sic ut allegarunt per eosdem deprehensus fuisset, quibus itaque per nos acceptis finaliter declaravimus quod ubicunque supradictus Ambrosius Zabo per dominos Coloswarienses repertus fuerit, quod ipsi eundem supplicio patibuli tamquam furem in collo eius suspendere valeant in cuius rei evidentiam praesentes literas nostras patentes sigillo nostro provinciali maiori et autentico sub appenso consignatas supra dictis dominis iudici iuratisque civibus simul ac aliis dominis de numero centum virorum electorum civitatis Coloswariensis praedictae in persona totius communitatis eiusdem civitatis ipsis postulantibus ad perpetuam cautelam duximus concedendas. Datum Cibinii in nostra generali iudiciaria sessione feria quarta proxima post festum beatae Luciae virginis, anno domini millesimo quadringentesimo nonagesimo primo.