Urkunde Nr. 518 aus Band I

Seite im UB:

469-471 ^a)

Heute in:

Karlsburg (Weissenburg), Batthyaneum [Biblioteca Naţională a României, Filiala Biblioteca documentară Batthyaneum, Alba Iulia]

Druckvorlage:

nach anderem Urkundenbuch mit Quellennachweis

Abdruck als:

Volltext

Sprache:

Latein

---

518

Ofen 1335 Juli 9 ^b) Andreas, Bischof von Siebenbürgen, schliesst mit dem siebenbürgischen Adel einen Vergleich hinsichtlich des Zehnten und der Gerichtsbarkeit.

Andreas dei et apostolicae sedis gratia episcopus Transylvanus praesentium per tenorem significamus quibus expedit universis, quod licet nobiles terrae Transylvanae et eorum universitis nobilium super decimis et decimationibus necnon iuribus et iurisdictionibus exercendis credentes nos et ad nos pertinentes eisdem nobilibus iniuriari in controversiam devenissent invicem super hoc aliqualiter altercantes tamen ut huiusmodi altercationis⁵⁾ vel⁶⁾ controversiae seu dissensionis materia de medio nostri tollatur et radicitus evulsa permaneat in aeterno pacis favore, cum magistro Thoma filio Dionysii et comite Pascha de Jara nunciis specialibus praedictorum nobilium componentium et acceptantium nomine ipsorum nobilium taliter invicem duximus ordinandum, quod universa, quae inferius denotantur, firmiter promittimus observare. Imprimis decimator noster cum villico villae dicare debet et medietas dicarum remanebit apud eundem villicum. Item [S. 470] usque ad festum beati Martini confessoris¹⁾ decima dicari debeat praesente villico et testimonio comitis parochialis ibi existente. Item omnes homines decimas suas usque ad festum purificationis virginis gloriosae²⁾ solvere teneantur, pro quibus qui elapso festo non solventes³⁾ fuerint in primo termino cum poena unius denarii de una capecia, in secundo termino cum poena duarum, in tertio vero cum poena trium marcarum solvere teneantur, duas partes iudiciorum eorundem comites parochiales pro se recipiant, tertia parte decimatori nostro remanente hoc modo, quod pro ipsis decimis quae dicantur interdici vel excommunicari per nos non possint. Item ecclesiae [nobilium]⁴⁾ ac ipsarum rectores eo iure, quo praedecessorum⁵⁾ episcoporum nostrorum temporibus conservabantur, debeant et nunc conservari. Item mustum per decimarumv collectores in vinea recipi debeat, et si per negligentiam decimationis tempore decima non reciperetur, tunc elapso vindemiarum tempore secundum consuetudinem regni decimator non plus nisi tantum quantum in vindemia valuisset debeat recipere. Item villarum patroni seu domini invito episcopo et archidiacono vel eorum decimatore decimas emere vel conducere aut occupare non possint, sed liberum sit episcopo et archidiacono eorumque procuratoribus eas cuicumque voluerint vendere vel locare et singulos pullos iuvenes de qualibet arca secundum consuetudinem hactenus observatam quilibet dare debeat. Item pro homicidiis archidiaconi vel eorum procuratores unam marcam et non plus de substantia seu bonis homicidarum recipere debeant, ubi per homicidas solvitur emenda homicidii. Item si mulieres maritatae rixantes ad iudicium archidiaconorum se pro ipsarum iniuria non evocarent, invitae non citentur pro suis iniuriis exsequendis, citatae tamen per eorum maritos archidiaconorum in praesentia ipsorum iudicium prosequi teneantur, viduarum, mulierum et orphanorum causis ecclesiasticis necnon matrimonialibus semper pro ecclesiis salvis remanentibus, ita tamen quod mulieres et feminas generaliter quaslibet, quae pro earum excessibus captivitatem mererentur, archidiaconi vel alii quivis iudices ecclesiastiei captas ad sua hospitia deferre non debeant, sed circa honestas personas ipsas relinquant⁶⁾ sequestratas. Item archidiaconi pro eorum birsagiis seu iudiciis ultra unam marcam ab his qui in ipsorum iudiciis succumbent accipere non debeant nec in receptione ipsius marcae aliquid relaxare⁷⁾ compellantur. Item nullus archidiaconorum pro facto decimarum auctoritate propria interdicere possit vel interdicti aut excommunicationis sententias sine literis episcopi aliqualiter promulgare. Item nobilium hominum consortes cum duabus vel una earum servientibus ratione interdicti ipsorum maritis impositi interdictum non debeant observare, nisi earum mariti sententiam interdicti contemnentes excommunicari rationo ipsorum contemptus mererentur, quo casu ipsorum consortes facta excommunicatione [S. 471] tenebuntur interdictum observare. Item si iobagiones in possessionibus ecclesiae pro ipsorum culpis seu nocumentis per iudices seu officiales ecclesiae fuerint sequestrati vel impediti, ipsos tales iidem ecclesiae iudices ad eorundem iudieum praesentiam cum rebus sequestratis iudieaturos remittant, nisi in actn publici nocumenti criminalis exstiterint deprehensi, et hoc iidem possessionum¹⁾ ecclesiae iobagionibus debeant similiter observare. Super facto autem decimarum folium privilegii nostri²⁾ in congregatione nobilium eisdem exliibebimus. Et ut omnia praemissa et singula praemissorum ab eisdem nobilibus perpetua firmitate subnixa inviolabiliter conserventur, iidem Thomas filius Dionysii et comes Pascha vice nobilium universorum partis Transylvanae praedictorum firmiter spondentes assumpsemnt nobis literas capituli ecclesiae Varadiensis et alias ubicumque voluerimus obligatorias super lirma observatione omni um praemissorum dare et facere emanari. Et quia sub sigillo nostro praedictam ordinationem inter nos habitam eisdem Thomae et Pascha tradidimus, volumus eandem sub sigillo magistri Thomae ad nos reciperemus. Datum Budae, dominica die proxima post octavas beatorum Petri et Pauli apostolorum, anno domini MCCCXXXV.


a) Die Fußnoten wurden in diesem Band des UB jeweils seitenweise gezählt. Auf die vorliegende Urkunde entfallen: 5-6 auf S. 469 (1-4 zu voranstehender Urkunde), 1-7 auf S. 470, 1-2 auf S. 471 (dortige 3-4 zu nachfolgender Urkunde).^{^}
b) Nach Dinca -- Kovács, Ergänzungen 148 umdatiert statt: 1335 November 5.^{^}
[S. 469]
5) Vorlage: altercante.^{^}
6) Vorlage: ut.^{^}
[S. 470]
1) November 11.^{^}
2) Februar 2. ^{^}
3) Nach Battyán ware hier einzuschalten: comperti.^{^}
4) Battyán hält es für moglich, dass da nobilium gestanden hat. ^{^}
5) Vorlage: praedecessoribus. ^{^}
6) Vorlage: relinquat. ^{^}
7) Vorlage: relaxari.^{^}
[S. 471]
1) Vorlage: possessionem.^{^}
2) Vorlage: Privilegium nostrum.^{^}