Urkunde Nr. 4791 aus Band VIII

Heute in:

Klausenburg, Staatsarchiv [Direcţia Judeţeană Cluj a Arhivele Naţionale ale Romȃniei]

Heutige Signatur:

Stadt Klausenburg [Primăria Oraşului Cluj] (Inventar 1ff.), Priv. J Nr. 25.

Druckvorlage:

nach Original

Abdruck als:

Volltext

Sprache:

Latein

---

4791

Ofen 1488 Juni 5 - 12 Richter und Rat von Ofen schalten die Urkunde des Königs Matthias von 1488 Nr. »4787 ein und teilen den Gemeinschaften der Ungarn und Deutschen von Klausenburg ihr Abkommen über die Bestellung von Richter und Rat in Ofen mit.

Nos Gregorius Adam dictus iudex iuratique cives Castri Novi montis Pesthiensis memoriae commendamus¹⁾ tenore praesentium significantes quibus expedit universis quod nostri personaliter venientes in praesentiam prudentes ac circumspecti viri Nicolaus Petri Mathiae et Iohannes Barthaffÿ iurati cives civitatis Koloswariensis in eorum ceterorumque singulorum civium, hospitum et incolarum utrarumque scilicet communitatum tam Hungarorum quam Theutonorum dictae civitatis Koloswariensis personis et nominibus, exhibuerunt nobis literas serenissimi principis et domini domini Mathiae dei gratia Hungariae, Bohemiae et cetera regis ac ducis Austriae domini nostri gratiosissimi maiori et secreto sigillo suae maiestatis consignatas pro praefatae civitatis Koloswariensis civibus et hospitibus, ad suae celsitudinis propriam commissionem patenter emanatas nobisque praeceptorie loquentes, quas omni, qua tenemur reverentia et humilitate accepimus, hunc continentes tenorem: (Folgt die Urkunde König Matthias von 1488 Nr. ) Quibus quidam literis, visis earumque tenoribus intellectis, volentes regiis mandatis prout tenemuri subioctissima obedire humilitate, intellectis nichilominus praefatorum Nicolai et Iohannis, fidedignis relatibus nobis vivae vocis ipsorum oraculo explicatis qualiter scilicet ipsi cives in electione iudicis et iuratorum civium, cum consuetudine civitatis nostrae per omnia concordarent et parili uterentur libertate, ita quod altero annorum Theutonicus, altero verus Hungarus in iudicem praeficeretur, praeterea ex ipsis civibus dictarum ambarum communitatum iurati cives, aequali numero videlicet. Theutonici et totidem Hungari deputarentur, optarent idcirco ex animo, in constitutione centum hominum aliisque libertatibus et consuetudinibus, ea lege eaque consuetudine, qua videlicet et nos utimur gaudere et frui velle sane igitur, agnitis per nos ipsorum civium civitatis Koloswariensis iustis et licitis desideriis praemisso prius regiae sublimitatis praecepto, hos infra scriptarum libertatum et consuetudinum, articulos, seriatim suo ordine declarandos prout ex certis nostris privilegiis collegimus eisdem civibus ipsorumque posteritatibus, duximus concedendos. Item²⁾ primus²⁾ articulus²⁾ quod appropinquantidus diebus sive festivitatibus in quibus videlicet iudex et iurati cives dignitates et officia eorum ex consuetudine civiatis Koloswariensis resignare et deponere habebunt iidem iudex et iurati, uniformiter et concordi voluntate de unaquaque earum ambarum communitatum civibus et incolis quinquaginta personas qui sint homines patresfamilias bonae conditionis, honestae vitae et famae laudabilis, deum et eius iustitiam, pariter et utilitatem civitatis diligentes, qui consilatui videbuntur ad hoc magis abiles, ubicumque in eiusdem civitatis theatris plateis, et vicis, iuxta distinctionem civitatis commorantium, necnon de singulis czechys, tres aut quator viros ad maximum eligere debeant, qui praestitis proprius in eorum igiomate iuramentis, tactis corporaliter sacrosanctis evangeliis aut salutifere crucis signo quod non odio vel amore praece aut praecio cuiuspiam, nec aliqua alia quacumque sinistra intentione sed iuxta ipsorum conscientiae puritatem, ad huiusmodi electionem³⁾ iudicis et iuratorum civium procerede velint, illo etiam specificato quod electio centum hominum singulis annis fienda, in iudicis et iuratorum arbitrio stabit, quem scilicet et eis de novo assummere et quem ex proribus reicere⁴⁾ voluerint: Secundus²⁾ articulus quod ipsi centum homines electi eo die quo iudex et iurati cives dignitatum suarum officia resignabunt, nulla vocationis ammonitionae praemissa, circa tertium campane pulsum, comparere atque in uno conclavi loco scilicet tuto et securo se claudere et absque omni susurractione strepitu et clamore, ibidem ordinatim consedere debeant, ita unt semper inter duos Hungaros Alemanus meidum locum teneat et e converso nec aliquis de loco, sine vocatione ante electionem³⁾ praemiseam surgere audeat wuibus ita consedentibus notarius civitatis nomina centrum hominum ordinatim pronuntaibit⁴⁾, incipiendo a potioribus, quorum singulus suo lingwagio respondebit: assum. Quo facto notarioque exeunte, seniores ex ipsis centum hominibus quatuor eligant personas ad tabulam in qua scilicet nomina in electione iudicis⁵⁾ et iuratorum expressata conscribuntur, duos Theutonos et duos Hungaros, qui primitus sub silentio ad electionem iudicis et iuratorum suas dabunt voces et post hac ulterius progrediendo⁶⁾ duo ex eis tabulam teneant alii vero duo in eadem tabula conscripta diligenter occultent, ita tamen ut umusquisque ex eis, aliorum vocalem expressionem ad iudicis et iuratorum praefectionem accuratius percipiat. Electo itaque iudice in secunda praegressione, duo iurati cives, unus Theutonicus et alter Hungarus sunt eligendi et sit consequenter donec totus numerus duodecim, iuratorum complebitur et quicquid maior pars ipsarum bis quinquaginta personarum in talismodi electione concluserit. Illud absque omni tergiversatione, valeat stet ratumque et firmum habeatur: Tertius²⁾ articulus²⁾ quod quia nonnumquam ex negligenti et minus provida conservatione et custodia sigillorum, librorum et literarum, scandala et pericula gravia, civitatibus, ipsorumque incolis emergi solent ideo amodo⁷⁾ imposterum, semper temporibus progressivis, pro tolllendo quovis dubietatis scrupulo ac ad evitanda futura quae exinde oriri possent mala huius modi sigilla, libri et litere literaliaque instrumenta, iura communia dictae civitatis Koloswariensis tangentia sub sigillis ad minus octo iuratorum in certo, tuto, et securo loco conserventur. Numquamque ipsis octo civibus absentibuss quacumque ex causa ipsa sigilla et libri sive litere apperiantur quique octo iurati cives vel saltem alii in tanto numero, appertioni ipsorum sigillorum sigillationi et lectioni literarum sigillandarum interesse et tenores earundem intueri audire et auscultare ac ad quorum iuratorum relationem emanate existunt diligenter intelligere et investigare debeant: Quartus²⁾ articulus²⁾ quod postquam in ipsa civitate Koloswariense novus eligetur iudex, omnes magistri mechanici in eadem commorantes, singuli cum eorum propria societate et consimilibus artificibus in locum ipsis aptum congragari et inter se et eorum communitate magistros czecharum ordinare e et eligere ordinatosque et electos consulatui praesentare debeant qui pro observanda fidelitate iudici iuratisque civibus necnon toti communitati, corporalia deponent iuramenta ita videlicet quod ipsi ad artificii eorum opus diligenter attendere et curam pervigilem habere velint ne opus artificii eorundem per ineptos et indebitos labores quovismodo deturbatur⁸⁾ nec aliquid ex eis laborem artis suae, minus debite et male factum, sub specie boni vendere praesumat carnifices itaque, ne de mane ante pulsum angelice salutationis, nec de sero post pulsum praetactum scilicet ave Maria aliquem bovem seu consimile pecus seu pecora⁹⁾ furtim adducta aut squalidea et defectuosa mactare sive emere valeant claro enim die et iuxta aquam fluvialem mactatio talium pecorum fieri debeat: Quintus²⁾ articulus²⁾ ut de impsitione taxae sive collectae civitatis ordnarie, debitus ordo in ipsius collecte impositione, exactione, ac distributione necnon ratiociniis, conservetur resque publica per debiti regiminis directionem augmentari, populusque in pacis amemitate persistere valeat, prout civitas nostrae consuetude exigit, nonnulla duximus praesentibus inserenda primo enim postquam registra sive libri ipsarum collectarum cum hospitum et inquilinorum nominibus ordinate et conscripta fuerint, mox ex centum hominibus viginti quatuor viri idonei atque honesti eligantur, duodecim scilicet Theutoni et totidem Hungari, qui aeque bene ut praemissum est, de electione iudicis et iuratorum praestabunt iuramenta quibs unus praeficietur iudex sive maior iuxta currentis temporis opportunitatem in cuius domo aut aliquot alio competenti loco ipsi viginti quatuor homiens, ad imponendam taxam sive collectam convenient et seriatim eo ordine prout de electione³⁾ iudicis dictum est consedebunt, is vero qui in eorum est constitutus iudicem eisdem ordinatim de singulis hospitibus et inquilinis iuxta librorum seriem interrogatus habebit, quomodo videlicet quilibet eorum sit taxandus et quitquid maior pars in tali impositione concluserit hoc ad librum eiusdem collectae inscribatur, ita tamen ut ad quemlibet librum duo depententur iurati, unus Hungarus et alter Alemanus qui huiusmodi impositioni collecte interesse debeant, peracta tandem impositione collecte iuxta omnes libros, fiat debita calcuatio eorundem librorum, cum inscriptionibus summae ex hiis libris resultantis, tandem libri ipsi, signetis consignatis per eosdem viginti quatuor homens, iudici et iuratis civibus praesententur qui quidem iudex et iurati cives ad singulum librum duos ex centum hominibus eligant, qui collectam civitatis impositam cum duobus iuratis ad librum eorundem deputatis colligere et exigere debeant, quas scilicet pecunias electi duo ex centum hominibus ad suas recipere valeant manus, si vero iudex et iurati cives pecuniam collecte, pro civitatis utilitatibus et emergentibus necessitatibus ab exactoribus collectarum in parte vel in toto recipere voluerint extunc literae quitantiales sub sigilis iudicis et duorum iuratorum scilicet Theutoni et Hungari eisdem assignentur qui quidem exactores, tempore se ad hoc offerente de perceptis et distributis plenam et iustam rationem evidentibus documentis mediantibus, coram octo personis ex ipsis centum hominibus aequaliter electis necnon duobus iuratis civibus ad hoc similiter deputatos plenarie reddere teneantur modo simili si iudex seu aliquis iuratorum, quicquam ex talibus collectis perceperint aut distribuerint¹⁰⁾ rationem suficientem dare debeant et sint astricti: Sextus²⁾ articulus²⁾ quod ex quo saepenumero contingit, homines ad crudelitatis iram pariter et ulcisendam invidiam inclinatos ex rancore animi in innocentum deservire probitatem eosque nullis ipsorum demeritis exigentibus, sed dolosis corrupti astuciis criminari haud¹¹⁾ iuste non verentes, usque ad diem iuridicum dira captivationis mancipatione, iudicum invocato praesidio, detinere procurant, quo die iuridico adveniente, quam videlicet detentor erga detentum, actionem suam proponere et de culpa alias eidem extra iudicium imputa probationem legittimam producere deberete, extunc aut in iudicio non comparet aut in probationum suorum documentis, prorsus et omnino deficit. Quapropter civitatis legibus et a diu introductis consuetudinibus exigentibus talis iniustus detentur, per duplicati temprois spatium in eadem captivitate in qua homo ille innnoxius vinculatus detinebatur mancipari, praeterea homini iniuste detento, de damnis et expensis iuxta limitationem fidedignorum hominum aut iuramenti detentis afrimationem satisfacere debeat et teneatur, excepto si aliquid propter causam criminosam et multum arduam, per suspitionis, modum usque ad ipsius expurgationem detineretur ceterum illo non praetermisso quod is qui alium de consensu et voluntate iudicis captivari facis, cuius captivatio in civitate committitur, solvat praeconibus¹²⁾ denarios sex. Si vero in suburbio civitatis diodecim, dum itaque talis detentus post latam contra eum sententiam eliberari cupit aut prius suo cum adversario pacificatur¹³⁾ aut ad fideiussoriam cationem ex vinculuis emittitur talis iudici septem denarios et magistro praetionum duodecim solvere tenetur salvis tamen birsagiis iudici provenire debentibus, insuper ne homimes culpa carentes, per detentiones minus iustas deprimi aut aliud enorme factum exinde oriri contingat cautum est ut nullus hominum absque sigilo iudicis aut commissione iuratorum captivetur, misi excessus maximi hoc exigerent: Septimus²⁾ articulus²⁾ quod nullus ex ipsis civibus in quarumcumque rerum venalium¹⁴⁾ et etiam mercantiarum acquisitione societatem sive mutuum contractum cum homine extraneo habere neque etiam in ipsa civitate praeemptiones aliquas signanter in rebus victualibus in ipsam civitatem per homines forenses apportatis, lucri et quaestus gratia facere audeat et signanter in diebus fori, donec vexillum civitatis errectum steterit, deposito vero vexillo penestiti sive praeemptores id quod¹⁵⁾ residuum permanserit emere valeant atque possint¹⁶⁾<fnz>in huius rei memoriam firmitatemque perpetuam praesentes nostras literas sigilli nostri munimine roboratas et a tergo consignatas praefatis civibus civitatis Koloswariensis ipsorumque posteritatibus universis duximus concedendas promittentes privilegialibus literis nostris confirmare dum nobis eadem in specie fuerint reprtate. Datum Budae feria infra octavas festi sacratissimi corporis Christi, anno domini millesimo quadringentesimo octogesimo octavo.

<fnzt>1) Bis hierher verlängerte Schrift.</fnzt> <fnzt>2) Kleine verlängerte Schrift. [14x]</fnzt> <fnzt>3) Vorlage elleccionem. [3x]</fnzt> <fnzt>4) Vorlage pronuncciabit. [2x]</fnzt> <fnzt>5) icis auf Rasur. </fnzt> <fnzt>6) Vorlage progriem.</fnzt> <fnzt>7) Vorlage ammodo.</fnzt> <fnzt>8) Vorlage deturpetur.</fnzt> <fnzt>9) Vorlage peccora.</fnzt> <fnzt>10) Vorlage ...verit.</fnzt> <fnzt>11) Vorlage Kawd.</fnzt> <fnzt>12) Gebessert aus precionibus.</fnzt> <fnzt>13) ... tur auf Rasur.</fnzt> <fnzt>14) Vorlage venelium.</fnzt> <fnzt>15) Auf Rasur.</fnzt> <fnzt>16) Vorlage posint.</fnzt>