Urkunde Nr. 2211 aus Band IV

Seite im UB:

541-545 ^a)

Heute in:

Kronstadt, Staatsarchiv [Direcţia Judeţeană Braşov a Arhivele Naţionale ale Romȃniei]

Heutige Signatur:

Fond 1: Stadt Kronstadt [Primaria Municipiului Braşov], Privilegiensammlung (Colecţia privilegii) Nr. 79.

Druckvorlage:

nach Original

Abdruck als:

Volltext

Sprache:

Latein

---

2211

Pressburg 1435 März 12 König Sigmund trifft Bestimmungen über die Landesverteidigung.

Nos¹⁾ Sigismundus¹⁾ dei gratia Romanorum imperator semper augustus ac Hungariae, Bohemiae, Dalmaciae, Croaciae et cetera rex notum facimus tenore praesentium significantes quibus incumbit universis, quod nos, cuius regiae celsitudinis providentia subditorum suorum et terrarum ac regnorum suae ditionis tuitioni et illaesae conservationi nedum introrsus verum potius ab extraneis invasoribus officio suae dignitatis exigente se obligatam profitetur, volentes fines regni nostri praedicti a partibus Bohemiae et Moraviae a quibus propter ingruentiam praesentis temporis ab aliquibus elapsis annis hucusque frequentiores ferventioresque ipsum regnum, pertulit hostilitas, vi nostra regia reddere securiores, onus infrascriptum sponte immo ex debito regali, in nostras regias curas et expeditiones duximus assumendum, videlicet, ut civitates et castra subscripta, civitatem et castrum Posoniense, civitates Tirnaviensem et Zakolcza, castrum Trenchiniense et alia castra ac munitiones et fortalitia in confinio Moraviae et iuxta fluvium Wag situatas, quemadmodum tam in ipso ex parte Bohemiae, quam in aliis omnibus confiniis et metis regni nostri, ex quacumque parte apud nostras regias manus habita et in futurum quovis eventu et casu eisdem nostris manibus applicari contingentia nostris sumptibus regalibus contra guerram Bohemorum et alias undecumque emergentes, muniemus et tutabimus sufficientibus gentibus, armis et victualibus aliisque necessariis tam pro conservatione et defensione castrorum ac munitionum in se, quam ad tenendum campos et defendendum circumiacentia campestria contra quosvis insultus hostiles occurrentes. Si autem tanta potentia inimicorum irrepserit ut maior foret viribus gentium imperialium nec ab invasione finium regni arceri et prohiberi per easdem gentes nostras imperiales posse verisimiliter videretur, extunc praelati, deputati pro defensione illarum partium cum suis banderiis et viribus iuxta dispositionem de ipsis factam et observari [S. 542] consuetam necnon comites singulorum comitatuum, pro earundem partium vel aliarum guerras habere contingentium defensione modo simili deputatorum, sub banderio regali cum baronibus, proceribus et nobilibus dictorum comitatuum et eorum gentibus, per modum generalis expeditionis exercitualibus, viribus coniunctis et adunatis succurrere debebunt ad repellendum insultus hostiles supradictos. Conclusum¹⁾ est¹⁾ insuper ac statutum per nostram maiestatem cum praelatis, baronibus et regnicolis nostris praenotatis, quod tempore universalis exercitus generaliter proclamati, singuli barones, proceres et nobiles, possessionati secundum quantitatem dominiorum ipsorum, videlicet de singulis triginta tribus iobagionibus, proprias sessiones et terras more aliorum iobagionum, in possessionibus quibus resident habentibus ac census, collectas, munera et alia servitia dominorum cum aliis iobagionibus supportantibus unum, de centum vero tres et sic consequenter de aliis quotquot habuerint, de singulis centum singulos tres pharetrarios equestres, ad minus videlicet arcus, pharetras, gladios et biccellos habentes et ad bellandum aptos et utiles, ipsimet personaliter antecedendo, ad quoslibet exercitus regni generales conducere teneantur. Hi vero, qui minus quam triginta tres haberent iobagiones, suos iobagiones, quos habuerint, cum iobagionibus aliorum taliter coniungere et connumerare teneantur, quod semper de triginta tribus iobagionibus, quorumcumque unus pharetrarius modo praemisso armatus et dispositus ad exercitus generales transmittatur.²⁾ Ceteri denique nobiles iobagionibus carentes, singuli singulariter propriis in personis, hi videlicet, qui dominos habere dinoscuntur, sub quorum nominibus et expensis exercituare solent, cum eorum dominis et gentibus seu banderiis; alii autem huiusmodi dominos non habentes de propriis eorum possessionibus, domibus et expensis cum eorum comite parochiali, illis tantum exceptis quos decrepitae aetatis, viduitatis aut orphaneitatis aut alterius consimilis impotentiae causa necessaria videtur excusare, similiter pro sua facultate condecenter armati et dispositi exercitualiter proficisci teneantur. Ubi autem duo vel plures fratres indivisi, et in uno victu manentes exstiterint, uno eorum ad huiusmodi exercitus generales proficiscente, alius vel alii remanere debent excusati. Illi vero qui propriis in personis sub banderio et stipendio regali vel baronum procedere habebunt, praeter et ultra gentes suas de honoribus aut stipendiis regalibus, vel baronum secum servientes et exercituare debentes, nihilominus praetactum numerum exercituantium de suis propriis possessionibus cum comite suo parochiali seu comitibus, in quo vel in quibus possessiones suae existunt, expediant et transmittant ad illas partes et pro illo tempore, quibus iidem comites parochiales singulorum comitatuum debebunt exercituare. Praeterea¹⁾ praelati, barones et [S. 543] nobiles regni nostri, castra, fortalitia et munitiones habentes, eorum castellanos seu alios nobiles pro custodia huiusmodi fortalitiorum necessarios, similiter ipsi barones, nobiles et maiores personae saeculares coram coniugibus et domesticis suis personas nobiles pro magistris curiae et alias ad conservandum honorem curiarum suarum deputandi et relinquendi habeant facultatem, moderate tamen et tantummodo inevitabiliter necessarias personas in huiusmodi servitiis occupando et relinquendo. Et propterea commissum est, quod in quolibet comilatu universitas nobilium eiusdem comitatus conveniendo certum ex eis eligere debeant de mediocri statu nobilium, non ex potentioribus, qui cum iudicibus nobilium eiusdem comitatus numerum iobagionum quorumlibet regalium, reginalium et baronum ac nobilium in ipso comitatu possessiones habentium, tempore proclamationis exercitus generalis, fideliter computet dicet, conscribi faciat et registrari par seu copiam huiusmodi registri tradendo comiti suo parochiali. Item¹⁾ quod quilibet tam in generali exercitu regnicolarum quam ad stipendia exercituare debens die et termino expeditioni exercituali cui interesse debebit assignatis absque omni crastinatione, in loco deputato cum omni gente sua, cum qua ad exercitum ire tenetur, constituatur. Quicumque autem ad huiusmodi generales exercituales proficisci debens tempore proclamationis et instaurationis eorundem contumaciter ire et proficisci neglexerint aut multum tarde terminum et locum universalis conventionis ipsius exercitus praenotatos studiose praetermittendo, ceteris exercituantibus fatigatis aut dispersis, seu conflictu bellicoso iam commisso et habito supervenerint aut tempore debito venientes et comparentes tandem ante debitam et finalem expeditionem belli occasione qualibet conficta, non habita nostra vel capitaneorum ipsius exercitus licentia, de eodem exercitu temerarie recesserint, tales expediti minime reputentur sed eorum possessiones pro huiusmodi non venientia, vel tarditate aut temerario discessu eorum occupentur et de huiusmodi possessionibus occupatis, per nostram maiestatem de consilio praelatorum et baronum nostrorum quid agendum sit deliberetur. Item¹⁾ quod exercituantes tempore aestivo in villis et segetibus descen-sus facere non debeant, sed in campis vacuis, in quibus segetes pedibus equorum non conculcent neque destruant nullaque damna et nocumenta inferre praesumant, nihil omnino praeter herbas non falcatas, ligna et aquam absque debito pretio capientes seu auferentes. Pretia¹⁾ vero¹⁾ victualium cuiuslibet generis tam pro hominibus quam equis necessariorum in quolibet comitatu ante adventum exercituantium per communitatem nobilium eiusdem comitatus secundum fertiliorem vel infertilem eventum temporis et anni limitelur moderetur et taliter ordinetur, ut intuitu ipsorum exercituantium pretia victualium in nullo excrescant ultra cursum priorem et communem in foris communibus usitatum, prout cupiditate hominum fieri consuevit. Si¹⁾ qui¹⁾ vero¹⁾ [S. 544] contra praemissam ordinationem in villis et aliis locis modo praetacto prohibitis descensus facere aut victualia cuiuscumque maneriei absque pretio ordinato auferendo, damna irrogare praesumpserint, ex tunc homines damnificati, sive nobiles sint, sive ignobiles, ad praesentiam comitis parochialis et iudicum nobilium comitatus illius, in quo huiusmodi descensus et damna facta et illata exstiterint, accedendo super quantitate damnorum quae sibi illata fore conquesti fuerint, si nobiles per se, si vero ignobiles fuerint, cum suo villico et duobus vicinis suis domui suae ex utraque parte proxime coniunctis iuramentum praestet, ipseque comes et iudices nobilium super huiusmodi damno et iuramento ipsi conquerenti, literas eorum testimoniales tradant, vigore quarum quam primum ad curiam regiam in praesentiam iudicum et iustitiariorum ipsam curiam iudicantium accesserint, mox absque ulteriori probatione et litium protractione, eisdem conquerentibus et damnificatis iuxta contenta literarum praedictarum, comitis et iudicum nobilium, illius videlicet comitatus, in quo huiusmodi damna per quoscumque exercituantes illata fuere. Quibus quidem literis absque ulterioris probationis requisitione ex vigore praesentis constitutionis plena fides adhibeatur, ex parte cuiuslibet damna inferentis omnimoda satisfactio damnorum necnon expensarum¹⁾ pro¹⁾ ipsis¹⁾<fnz>damnis requirendis factarum sententialiter fieri decernatur et cum executione debita finaliter et effective per sententiam iudiciariam, quam palatinus aut iudex curiae pro tempore constitutus vel eorum vices gerentes et sigilliferi literatorie dare et proferre teneantur. Comitibus vel vicecomitibus et iudicibus nobilium illorum comitatuum in quibus ipsi exercituantes, qui praemissa damna irrogasse modo antelato comprobati fuerint, possessiones et bona habere dinoscuntur, per huiusmodi literas sententionales scribatur et demandetur, quatenus ipsi mox receptis dictis literis sententionalibus huiusmodi laesis et damnum passis ex parte ipsorum damna inferentium per ablationes rerum et bonorum eorundem et si necesse fuerit possessionum occupationes super omnibus in huiusmodi literis sententionalibus contentis coram testimonio alicuius capituli vel conventus omnimodam et indilatam satisfactionem teneantur exhibere. Quicumque autem ex huiusmodi exercituantibus potentiarias seu voluntarias succensiones et combustiones ac depraedationes villarum et possessionum, effractiones ecclesiarum, nobilium et virorum ecclesiasticorum propriarum curiarum et domorum invasiones et depraedationes, mulierum et virginum spoliationes, raptus et dehonestationes, hominum interfectiones, verberationes et vulnerationes et alios similes et enormes actus potentiarios committere praesumpserint, extunc contra tales praemisso modo et ordine in illis comitatibus in quibus huiusmodi facta potentiaria patrata fuerint, inquisita et comperta veritate in facto potentiae convincantur et ex parte eorum [S. 545] indilata satisfactio modo superius declarato per sententiam iudiciariam impendenda declaretur et demandetur ac per comites parochiales et iudices nobilium ipsius delinquentis et in facto potentiae convicti ad executionem earundem sententiarum per occupationes possessionum, rerum et bonorum ablationes et alia in talibus fieri solitis, per palatinum aut iudicem curiae finaliter et effective procedi literatorie committatur et demandetur. In cuius rei memoriam firmitatemque perpetuam praesentes concessimus literas nostras pendentis et authentici sigilli nostri novi duplicis quo ut rex Hungariae utimur munimine roboratas. Datum Posonii in festo beati Gregorii papae, anno domini millesimo quadringentesimo tricesimo quinto, regnorum nostrorum anno Hungariae et cetera quadragesimo octavo, Romanorum vigesimo quinto, Bohemiae quinto decimo, imperii vero secundo.

Auf der Rückseite von gleichzeitiger Hand: decretum super exercituationes baronum et cetera in exercitu quibus cum armis quoque venire debeant.

<fnet>a) Die Fußnoten wurden in diesem Band des UB jeweils seitenweise gezählt. Auf die vorliegende Urkunde entfallen: 1 auf S. 541, 1-2 auf S. 542, 1 auf S. 543, 1 auf S. 544.</fnet>
[S. 541] <fnzt>1) Verlängerte Schrift. [2x]</fnzt>
[S. 542] <fnzt>1) Kleine verlängerte Schrift. [3x]</fnzt> <fnzt>2) Vorlage: transmittantur.</fnzt>
[S. 543] <fnzt>1) Verlängerte Schrift. [7x]</fnzt>
[S. 544] <fnzt>1) Auf Rasur. [3x]</fnzt>